Szparki (Sparken) - zagubione wioski Puszczy Piskiej
2014-06-20 06:00:00(ost. akt: 2014-06-18 14:15:02)
Niewiele pozostało z istniejącej przez pięć wieków wioski przy drodze z Pisza do Jeży...
Tylko 2 budynki pozostały we wsi Szparki (Sparken), znajdującej się niegdyś po obu stronach drogi z Pisza na południe.
Ewald Sparka - jak jego nazwisko wskazuje - pochodzący z tej właśnie wsi, potomek jej założyciela, wspominał, że do 1945 r. przechował przywilej lokacyjny dla wsi: Szparki, Wilki i Niedźwiedzi, zgodnie z którym "...niejaki Sparka otrzymał około 1475 roku dobra Szparki. W 1533 roku komtur bałgijski nadał braciom Sparka za ich wierną służbę pewną ilość łanów na prawach magdeburskich: Wolfowi na południe od Szparek, Niedźwiedziowi na północ od nich. Podczas polskiego najazdu w XVI wieku przemianowano nazwy osad: Szparki na Liesowo [...] Około 1700 roku Szparki otrzymały ponownie swoją pierwotną nazwę..."
Grzegorz Białuński, badacz osadnictwa w "Wielkiej Puszczy" uzupełnia nieco informacje o początkach wsi, pisząc: "Szparki powstały w wyniku sprzedaży Maćkowi (Matschken), komornikowi von Heydecka, 4 łanów w Dabrowie po drugiej stronie rzeki Szparki. Maćko, zwany w innych źródłach Szparką (Sparkenn), otrzymał ponadto 2 ogrody i zabudowę przy moście w Piszu na prawie magdeburskim. Szparkę wykazywano później zresztą wśród karczmarzy piskich."
W "Kompletnej Topografii Królestwa Pruskiego" z 1785 r. wymieniana jest nazwa Lyszewen oder Sparka, wieś na prawie chełmińskim licząca 7 dymów (domów) należąca do parafii w Piszu. Także w V tomie "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego..." z 1884 r. widnieje nazwa: Lisewo albo Szparki - pow. jąńsborski, natomiast w urzędowym wykazie miejscowości Prus Wschodnich z 1885 r. widnieje już ponownie tylko nazwa Sparken.
Mieszkańcy tej wsi posiadali prawo wolnego połowu ryb w Pisie, ale - jak zapisano w przywileju - jedynie dla zaspokojenia własnych potrzeb (a więc nie na handel!). Ponadto prawo ograniczone było do obrębu ich gminy oraz zezwalało jedynie na połów z łodzi "drobnym sprzętem" lub za pomocą więcierzy (por. rozdział Niedźwiedzie). W I poł. XX w. z prawa wolnego połowu mogli korzystać: Adolf Sparka, Pietrzik, Skubnewski i Woyciechowski...
Cały artykuł o historii wsi Szparki w cyklu "Zagubione wioski Puszczy Piskiej" autorstwa Krzysztofa Worobca przeczytasz już dziś w najnowszym wydaniu Gazety Piskiej. Polecam :)
Elżbieta Żywczyk
e.zywczyk@gazetaolsztynska.pl
e.zywczyk@gazetaolsztynska.pl
Komentarze (6) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Zaloguj się lub wejdź przez
-
-
-
-
-
Pokaż wszystkie komentarze (6)piszanka #1422715 | 83.20.*.* 22 cze 2014 01:13
Pani redaktor,proszę poruszać ważne tematy społeczne a historię zostawić historykom.Gazeta przestała zajmować się ważnymi sprawami dla miasta i mieszkańców od kiedy zmieniła się redaktorka naczelna.Pani Joasiu,niech pani wraca szybko do zdrowia,będziedobrze,uda się pani wygrać napewno.
Ocena komentarza: poniżej poziomu (-3) odpowiedz na ten komentarz
Z Pisza #1422263 | 83.25.*.* 21 cze 2014 08:26
Czekam na kolejne artykuły np.: na temat Łupek i Jagodnego.
odpowiedz na ten komentarz
Z Pisza #1422262 | 83.25.*.* 21 cze 2014 08:25
Dziękuje za artykuł o tej miejscowości.
odpowiedz na ten komentarz
sąsiad z berlina #1422009 | 77.95.*.* 20 cze 2014 18:21
Jak juz her VVorobiec kocha się w szparkach niech na swym blogu opisuje tę przyjemność. Chociażmnie już muli patrzeć od kilku lat na te kilka gemb w GO brzozowskiego, hrewnego, worobecaitd. . Nie rozumiem tylko dlaczego w nawiasie jest po niemiecku nazwa szparek podana, a dlaczego nie po angielsku, rosyjsku, przeciez Pisz to nie niemiecki i nie bedzie niemiecki, abw powinno się przyjrzec blizej tej osobie. Niech pod Berlinem tam gdzie ma mieszkanie, z tego co o uszy mi się obiło, zakłada Park Narodowy i liczy na dochód z turystyki, bo pisz napewno się nie utrzyma z takiej profesji. Napewno w Berlinie VVorobiec ma toalety nie drewniane z logo WC tylko porcelanowe, więc czego w Piszu on szuka?
odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (1)
przyjaciel #1421653 | 83.11.*.* 20 cze 2014 07:44
I przyjechali kurpie i rozszabrowali.
Ocena komentarza: warty uwagi (7) odpowiedz na ten komentarz